Niedobór wapnia: objawy i leczenie

[Artykuł zaktualizowany dnia 06/11/2023]

Do prawidłowego funkcjonowania organizm potrzebuje składników odżywczych, takich jak minerały i witaminy. Każdy składnik odżywczy odgrywa określoną rolę w organizmie i ma określoną wymaganą ilość. Niedobór występuje, gdy ilość ta jest niewystarczająca. Może to nawet prowadzić do poważnych chorób, jeśli nie zostaną one w porę wyleczone. W tym artykule omówię niedobór wapnia, jego przyczyny, objawy i zapobieganie.

Czym jest niedobór wapnia?

Wapń jest solą mineralną obecną zarówno we krwi, jak i w kościach. Istnieją 2 rodzaje wapnia: wapń związany z białkami, w szczególności albuminami, oraz wapń niezwiązany z białkami, znany jako wapń zjonizowany. To właśnie ten drugi przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania organizmu, takiego jak krzepnięcie i mineralizacja kości. Ten niedobór, znany jako hipokalcemia, występuje, gdy poziom zjonizowanego wapnia we krwi jest bardzo niski.

Jakie są możliwe przyczyny?

Istnieje wiele różnych przyczyn hipokalcemii. W większości przypadków jest ona spowodowana chorobą, ale przyczyną może być również styl życia. Niedobór może również wystąpić w określonym okresie życia.

• Wiek: im starsza osoba, tym większe ryzyko niedoboru wapnia;
• Niewystarczające spożycie tego składnika odżywczego przez długi czas, zwłaszcza w dzieciństwie;
• Masywne transfuzje krwi;
• Nietolerancja pokarmów bogatych w wapń;
• Dieta wegańska: spożywane pokarmy nie dostarczają wystarczającej ilości wapnia;
• Menopauza;
• Zaburzenia endokrynologiczne, takie jak niedoczynność przytarczyc, która prowadzi do spadku produkcji parathormonu lub PTH, który kontroluje ilość wapnia we krwi;
• Brak witaminy D, który komplikuje wchłanianie wapnia przez organizm;
• Zapalenie trzustki;
• Brak lub nadmiar magnezu;
• Nadmiar fosforanów we krwi;
• Niewydolność nerek;
• Niektóre leki zmniejszają wchłanianie wapnia, takie jak fenytoina, fenobarbital, ryfampicyna i kortykosteroidy.

Jakie są objawy niedoboru wapnia?

Jest całkiem możliwe, że organizm nie wykazuje żadnych oznak niedoboru wapnia, zwłaszcza we wczesnych stadiach. Objawy stają się widoczne tylko wtedy, gdy dana osoba ma hipokalcemię przez zbyt długi czas.

Wapń jest niezbędnym pierwiastkiem w organizmie. Zapewnia prawidłowe funkcjonowanie wielu części ciała. Objawy mogą objawiać się niemal wszędzie:

• Utrata pamięci, halucynacje, drgawki ;
• Mrowienie i drętwienie twarzy i kończyn;
• Powtarzające się skurcze mięśni;
• Łatwe łamanie się kości;
• Paznokcie stają się kruche i łatwo się łamią;
• Zatrzymanie lub spowolnienie wzrostu włosów.

Co robić w przypadku niedoboru?

Jeśli masz objawy niedoboru wapnia, pierwszą rzeczą do zrobienia jest jak najszybsze umówienie się na wizytę u lekarza i przestrzeganie jego zaleceń. Przede wszystkim należy unikać przyjmowania suplementów bez konsultacji z lekarzem. Przedawkowanie może prowadzić do innych chorób, takich jak kamica nerkowa.

Diagnoza

Lekarz rozpocznie od sprawdzenia historii rodzinnej hipokalcemii i osteoporozy. Następnie zostaniesz poproszony o wykonanie badania krwi, jeśli istnieje jakiekolwiek podejrzenie. Badanie obejmuje pomiar całkowitej ilości tego składnika odżywczego w organizmie, ilości albuminy i ilości zjonizowanego wapnia.

Dla osoby dorosłej normalny poziom wynosi od 8,8 do 10,4 mg/dl. Poziom poniżej tego zakresu może już potwierdzać niedobór wapnia. Jednak normalny poziom jest nieco wyższy u dzieci i młodzieży.

Leczenie

Hipokalcemia jest na ogół łatwa do leczenia. Polega ono po prostu na dodaniu większej ilości wapnia do diety. Najbardziej zalecane suplementy wapnia to :

• Węglan wapnia: najtańszy na rynku i o najwyższej zawartości wapnia;
• Cytrynian wapnia: najłatwiej przyswajalny przez organizm;
• Fosforan wapnia: również łatwo przyswajalny i nie powoduje zaparć.

Suplementy wapnia są dostępne w kilku formatach: płyn, tabletki, pastylki do ssania.

Leczenie może trwać od kilku dni do trzech miesięcy, w zależności od stopnia niedoboru. W niektórych przypadkach, gdy suplementy i przyjęta dieta nie są wystarczające, podaje się regularne zastrzyki.

Należy również pamiętać, że wapń może negatywnie wpływać na niektóre leki:

• Atenolol: może zmniejszać wchłanianie wapnia, jeśli nie zostanie przyjęty 2 godziny przed ;
• Kolestypol: może zmniejszać wchłanianie wapnia i zwiększać jego utratę z moczem;
• Estrogeny w postaci leków: zwiększają poziom wapnia we krwi i mogą prowadzić do hiperkalcemii, jeśli jednocześnie przyjmowane są suplementy wapnia;
• Leki moczopędne: albo zwiększają poziom wapnia, jak w przypadku hydrochlorotiazydu, albo zmniejszają go, jeśli stosowany jest furosemid;
• Antybiotyki, takie jak fluorochinolony i tetracykliny, które mogą zmniejszać wchłanianie wapnia.

Żywność, którą należy wybierać, aby ograniczyć ryzyko niedoboru wapnia

Wapń odgrywa ważną rolę w zdrowiu serca, funkcjonowaniu mięśni, wzmacnianiu kości itp. Najlepszym sposobem zapobiegania hipokalcemii i utrzymania stabilnego poziomu tego składnika odżywczego we krwi jest uzupełnianie go poprzez dietę.

Jednak wiele pokarmów bogatych w wapń zawiera również nasycone kwasy tłuszczowe, które mogą prowadzić do innych chorób, takich jak choroby układu krążenia i hipercholesterolemia. Aby tego uniknąć, najlepiej spożywać wymienione poniżej pokarmy, które nie zawierają laktozy, ale są bogate w wapń.

• Sezam, mak, seler i nasiona chia;
• Sery bez laktozy, takie jak parmezan, Comté i Gruyère;
• Jogurt o niskiej zawartości tłuszczu;
• Sardynki i łosoś w puszce;
• Fasola i soczewica;
• Migdały;
• Białko serwatkowe;
• Niektóre warzywa liściaste, takie jak szpinak i jarmuż;
• Rabarbar;
• Wzmacniająca żywność, taka jak batoniki zbożowe i chleb kukurydziany;
• Amarantus;
• Edamame;
• Tofu;
• Soki wzmacniające, takie jak sok pomarańczowy;
• Suszone figi;
• Mleko kozie.

Zalecana dzienna dawka wapnia dla dzieci i młodzieży wynosi 1300 mg; 1000 mg dla osób w wieku od 19 do 50 lat i 1200 mg dla osób powyżej 50 roku życia.